一千字Nhứt Thiên Tự (Trích Tự Giải Âm Ca) (Update May 30, 2016)

一千字Nhứt Thiên Tự

            VĂN BÀN 摘字解音歌Trích Tự Giải Âm Ca  gồm mười tờ do 蘇川李老人書

Tô Xuyên Lý Lão Nhơn chép tay vào ngày 20 tháng Tám năm Thiệu Trị thứ 5 (1845).

          Tờ đầu có phần TIỂU DẪN chữ Hán:

摘字解音歌小引

昔人有著三千字解音一編逐字起韻以平仄二聲相间不抅倫次務取便讀其待蒙士誠厚矣獨以句韻短促或惜其難於成詠者簿領之暇别爲逐韻演成歌訣顔曰摘字解音歌庶令童孺蒙輩行坐吟哦因得易於記憶倘以博賢者之一莞云

Trích Tự Giải Âm Ca Tiểu Dẫn

Tích nhơn¹ hữu trứ Tam Thiên Tự Giải Âm nhứt biên trục tự khởi vận dĩ bình trắc nhị thanh tương gian bất câu luân thứ vụ thủ tiện độc kỳ đãi mông sĩ thành hậu hĩ độc dĩ cú vận đoản xúc hoặc tích kỳ nan ư thành vịnh giả bộ lĩnh chi hạ biệt vi trục vận diễn thành ca quyết. Nhan viết Trích Tự Giải Âm Ca thứ lệnh đồng nhụ mông bối hành tọa ngâm nga nhân đắc dịch ư ký ức thảng dĩ bác hiền giả chi nhứt hoàn vân.

Tóm lược Trích Tự Giải Âm Ca.

          Toàn văn Trích Tự Giải Âm Ca gốm 145 câu ca theo thể Sáu Tám, chữ cuối câu 6 bắt vần chữ sáu câu 8, chữ cuối câu 8 bắt vần chữ cuối câu 6 kế đó, cứ thế đến hết:   

Thiên trời Ðịa đất Vân  mây             

Vũ mưa Phong gió Trú ngày Dạ đêm.

Tinh sao Lộ móc Tường điềm

Hưu lành Khánh phước Tăng thêm Ða nhiều …

Tiếp theo TIỂU DẪN  (124 chữ) nơi tờ 1, ngoài nhan đề (5 chữ), có 14 câu đầu; từ tờ 2 đến tờ 9,

mỗi tờ có 32 câu; tờ cuối có, 20 câu, dị chi 290 câu gồm 1015 đôi chữ Hán Nôm,

tức 2030 chữ, cộng thêm phần linh tinh (129 chữ), toàn bộ được 2159 chữ, gọi là

“Bài Ca Chọn Chữ Hán, Giải Âm Nôm”:

    摘字解音歌Trích Tự Giải Âm Ca

001   天 𡗶 地 坦 雲 𩄲

                   Thiên  trời  Ðịa   đất  Vân  mây       

004   雨 湄 風 𩙋 晝 𣈜 夜 𣈘

                Vũ  mưa Phong gió  Trú  ngày Dạ  đêm

008   星  露 霂 祥 恬

                  Tinh  sao  Lộ móc Tường  điềm

011   庥  慶 福 増 添 多 𡗊

                  Hưu  lành Khánh phước Tăng thêm Ða nhiều

015   豫 𢝙 豐 盛 調 調

                  Dự    vui  Phong thịnh Ðiều  đều

018  蠻 蠻 狄  從 蹺 歸 𧗱

                   Man   man  Ðịch   rợ   Tòng  theo  Quy   về

022  智 坤 巧 窖 鄙 圭

                   Trí   khôn Xảo khéo  Bỉ   quê

025      箋 文  藝  詩 𠽔

                 Tiên   tờ   Văn  vẻ  Nghệ nghề  Thi   thơ

029   坐 𡎥 立  待 徐

                  Toạ   ngồi  Lập đứng  Ðãi  chờ

032      曲 弓 直  疑  信 信

                  Khúc cong Trực thẳng Nghi ngờ Tín   tin

036      金 鐄 銀 鉑 錢 錢

                  Kim vàng Ngân bạc Tiền  tiền

039       百 𤾓 十 𨑮 千 𠦳 萬 𨷈

                 Bách trăm Thập chụcThiên ngàn Vạn muôn

043      江 滝 水 渃 山 𡽫

                 Giang sông Thủy nước  Sơn   non

046      袤  窄 狹 圓 𧷺 方 𣃱

              Mậu  dài Trách hẹp Viên tròn Phương vuông

050  宅 茄 巷 𡉦 路 塘

                  Trạch nhà Hạng ngõ   Lộ  đường

053  堦 㙴 壁 㙔 垣 墻 庭 𡓏

                  Giai  thềm Bích vách Viên  tường Ðình  sân  

057  遠 賒 中 𡧲 近 𧵆

                  Viễn  xa  Trung  giữa   Cận  gần

060   渃 吳 渃 宋 渃 陳 渃 梁

                  Nước Ngô nước Tống nước Trần nước Lương

064 𤤰 堯 𤤰 舜 𤤰 湯

                  Vua Nghiêu Vua Thuấn Vua Thang  

067   𠁀 殷 𠁀 漢 𠁀 唐 𠁀 虞

                   Đời   Ân    đời   Hán   đời Ðường đời  Ngu

071   臣 碎 主 主 君 𤤰

                  Thần   tôi   Chủ  chúa  Quân vua

074   日 𣈜 月 𣎃 時 務 年 𢆥

                  Nhựt ngày Nguyệt tháng Thì mùa  Niên  năm

078   床 床 席 𥴜 寢 𦣰

                Sàng giường Tịch chiếu Tẩm nằm

081   匙 匙 盞 𡓥 盤 𣙺 堝 㘨

                   Thi   thìa  Trản  chén  Bàn  mâm   Oa   nồi

085  飴 餹 蜜 蜜 粢 𥸷

                    Di  đường Mật   mật   Tư    xôi

088   事 蜍 祀 祭 位 𡾵 朝 󰐟

                  Sự     thờ    Tự     tế     Vị    ngôi  Triều  chầu 

092   傍 边 前  後 𨍦

                  Bàng bên  Tiền  trước  Hậu   sau

095   豬 𤣣 犬 㹥 牛  鷄 

                  Trư   heo Khuyển chó Ngưu trâu  Kê    gà

099 房 蓬 戸  家 茄

                  Phòng buồng Hộ   cửa   Gia  nhà

102 升 𨖲 降  出 𠚢 入 𠓨

                  Thăng lên  Giáng xuống Xuất ra  Nhập vào

106  圜  廣 𢌌 高 高

                  Hoàn tròn Quảng rộng  Cao  cao

109  植 槞 稼 𦔙 掘 陶 培 捹

                  Thực trồng  Giá   cấy   Quật  đào   Bồi   vun

113  味  甘 𠮾 旨 唁

                  Vị    mùi   Cam  ngọt  Chỉ  ngon

116  夕 朝 晨  存  進 𤼸

                  Tịch chiều Thần sớm  Tồn   còn  Tiến  dâng

120 莊 嚴 恭 敬 承 𠳐

                Trang nghiêm Cung kính Thừa vâng

123   忠 𣦍 孝 討 捧 挷 持 扲

                  Trung ngay Hiếu thảo Phủng bưng Trì   cầm

127   歌 歌 讀 讀 吟 吟

                   Ca     ca   Ðộc  đọc  Ngâm ngâm

130  樂 韶 樂 武 弹 琴 弹 箏

                  Nhạc Thiều nhạc  Vũ    đàn  Cầm   đàn Tranh 

134  臻 𢧚 治 治 平 平

                  Trăn   nên  Trị    trị    Bình  bình

137   州 州 郡 郡 城 城 池 

                  Châu châu Quận quận Thành thành Trì    ao

141   屏 籓 籓 𥴙 籬 樔

                  Bình phên Phiên  dậu    Ly     rào

144   厚 𠫅 美 卒 峻 高 堅 𥾽

                  Hậu   dày   Mỹ    tốt   Tuấn   cao  Kiên  bền

148   弓 弓 弩 弩 矢 𥏌

                  Cung  cung  Nỗ    nỏ     Thỉ    tên

151  溝 𣳢 壘 壘 登 𨖲 踰 𨅹

                  Câu  ngòi  Luỹ   luỹ   Ðăng   lên   Du    trèo

155  圍 圍 戰 打 追 蹺

                   Vi    vây  Chiến đánh Truy  theo

158  敗 輸 勝 特 危 𠨪 歡 𢝙

                  Bại   thua Thắng được Nguy nghèo Hoan vui   

162  呼 󰄂 舞 𢱖 笑 唭

                   Hô    hò      Vũ   múa  Tiếu  cười  

165  上 𨕭 下 𠁑 外 外 内 𥪝

                Thượng trên  Hạ  dưới  Ngoại ngoài Nội  trong

169  鉛 𨨲 錫 錫 銅 銅

                Duyên chì   Tích  thiếc Ðồng đồng

172  鋼 鋼 鐵 瑟 環 𨦩 佩 㧅

                Cương gang Thiếc sắt   Hoàn vòng   Bội   đeo

176  木 𣘃 幹 㭲 標 𣘽

                  Mộc   cây   Cán   gốc   Tiêu   nêu

179   橫 昂 竪 育 架 橋 榱 榱

                 Hoành ngang Thụ  dọc  Giá    kèo   Suy   suy

183   枝 梗 葉 蘿 鮮 

                  Chi   cành  Diệp   lá   Tiên   tươi

186    嫩 𧀒 開 𦬑 落 𣑎 盈 𣹓

          Nộn  non   Khai   nở   Lạc   rơi   Doanh  đầy

190   鋪 鋪 插 插 烈 排

                    Phô   phô    Sáp  cắm   Liệt   bày

193     遞  舉 拮 搖 𢯦 栽 槞

                    Ðệ   đem   Cử    cất   Diêu   lay   Tài  trồng

197   諳 涓 異 邏 同 穷

                 Am   quen   Dị     lạ   Ðồng  cùng  

200  愛 腰 憎 恄 達 通 睦 和

          Ái    yêu  Tăng  ghét  Ðạt  thông Mục  hoà

204   五 𠄼 六 𦒹 三 𠀧

                   Ngũ  năm   Lục   sáu   Tam   ba

207   誰 埃 他 恪 我 些 人 𠊛

                Thuỳ    ai    Tha   khác  Ngã    ta   Nhơn  người

211   翫  詠 󰀺 遊 制

                 Ngoạn xem Vịnh  ngợi   Du   chơi

214  喜 𢜠 怒 𢠣 樂 𢝙 悶 𢞂

                   Hỷ  mừng  Nộ   giận   Lạc   vui  Muộn buồn

218  父 吒 孫 𡥙 子 𡥵

                   Phụ   cha   Tôn  cháu   Tử   con

221  憐 傷 教 𠰺 笞 杶 戒 噒

                   Liên thương Giáo dạy   Si     đòn  Giới  răn

225  鄉 廊 族 户 親 親

                Hương làng  Tộc    họ   Thân  thân

228  夫  婦  邇 𧵆 遐 賒

                   Phu chồng Phụ   vợ    Nhĩ   gần    Hà    xa

232  㓜 疎 兒 𥘷 老 

                   Ấu   thơ    Nhi    trẻ     Lão   già

235  姨 姨 嬸 嬸   姑 姑

                    Di    dì    Thẩm  thím   Bà     bà    Cô     cô

239  師 柴 僕 伵 生 

                   Sư   thầy   Bộc    tớ    Sinh   trò  

242   授 𢭂 拜 𥛉 賜  侍 󰐟

                  Thụ   trao   Bái    lạy   Tứ     cho   Thị   chầu

246   兄 英 婿 婿 婚 妯

                  Huynh  anh  Tế     rể     Hôn  dâu

249   祖 翁 伯 博 妾 侯 弟 㛪

                   Tổ     ông    Bá    bác Thiếp  hầu   Ðệ    em

253   正 𣦍 剛 亙 柔 𣟮

                Chánh ngay Cương cứng Nhu mềm

256  穪 𠸦 問 𠳨 求 尋 答 𠽔

                 Xưng  khen Vấn   hỏi    Cầu   tìm   Ðáp  thưa

260  暮 𣋚 早 𣌋 晏 

                  Mộ   hôm  Tảo   sớm   Yến   trưa

263  簫 𧤥 吹 𠺙 棋 棋 闘 𢵋

                  Tiêu   kèn   Xuy  thổi    Kỳ    cờ    Ðấu   đua

267  爭 爭 贏 特 輸 輸

                Tranh tranh Doanh được Thâu thua

270  卧 𦣰 起  扶  抱 掩

                  Ngoạ  nằm  Khởi  dậy   Phù   bùa   Bảo   ôm

274  嚼 啀 吞 𠽆 兼 𡗄

                  Tước nhai Thôn nuốt  Kiêm gồm

277   敏 跉 詳 𤑟 諺 喃 呆 

                  Mẫn  lanh Tường  tỏ  Ngạn  nôm Ngốc  đần

281   錐 鎚 尺 𡱩 衡 斤

             Chuỳ  dùi  Xích thước Hoành cân

284   帶 𢃄  冠 𢃱 巾 巾 旒 繚

              Ðái   đai   Quan  mũ    Cân  khăn  Lưu   lèo

288   頒 頒 領 領 銷 銷

             Ban   ban  Lãnh  lãnh  Tiêu  tiêu

291  傳 傳 遣  隨 蹺 召 撝

     Truyền truyền Khiển khiến Tuỳ theo Chiêu vời

295   孕 胎 產 𤯰 育 餒

            Dựng thai  Sản    đẻ    Dục   nuôi

298   禽 𪀄 物 物 類  獸 

           Cầm  chim  Vật  giống  Loại  loài  Thú  muông

302   𪀄 鸞 𪀄 鳳 𪀄 凰

          Chim loan chim Phượng chim Hoàng

305   黑 顛 赤 赭 黃 鐄 青 撑

            Hắc   đen   Xích  đỏ   Hoàng vàng Thanh xanh

309   𪀄 鳩 𪀄 燕 𪀄 鶯

             Chim Cưu  chim Yến  chim Oanh

312   𩵜 鯤 𩵜 鱷 𩵜 鯨 𩵜 鯢

             Cá   Côn   cá    Ngạc  cá    Kình   cá   Nghê 

316   鹿 㹯 猴 𤠲 羊 羝

                   Lộc   hưu  Hầu  khỉ  Dương  dê

319   獴 貔 獴 虎 獴 猊 獴 熊

              Muông  tỳ  muông Hổ muông Nghê muông Hùng

323   獵  網 䋥 篭 

                 Liệp   săn  Võng  lưới  Lung  lồng

326   驅 搊 捕 扒 用  獻 𤼸

                  Khu  xua   Bộ    bắt  Dụng dùng  Hiến dâng 

330   逝 𠫾 走 𧼋 停 停

                  Thệ    đi    Tẩu  chạy  Ðình dừng

333   牙 𤘓 爪 𤔻 角 𧤁 尾 

                 Nha  nanh Trảo  móng Giác sừng   Vĩ    đuôi  

337  餘 乘 一  二 𠄩

                   Dư   thừa  Nhứt  một   Nhị   hai

340  重  隻 𥛭 雙 堆 群 俳

                  Trùng lần  Chích   lẻ    Song  đôi  Quần  bầy

344  繁  積 翥 京 𣹓

                 Phiền nhiều Tích  chứa  Kinh  đầy

347  分 𢺹 合 合 能 咍 剩 乘

                  Phân  chia  Hợp  hợp  Năng  hay Thặng thừa

351  請 𠶆 迎 逴 送 迻

                 Thỉnh mời Nghinh rước Tống đưa

354  蓋 𢂎 傘 繖 旗 旗 劔 鎌

        Cái    dù    Tản    tán     Kỳ    cờ   Kiếm gươm

358  燈 畑 蠟 蠟 香 𦹳

                 Ðăng  đèn   Lạp  sáp Hương thơm

361  脯 𦟶 𩛄 𩛄 飯 粓 茶 茶

       Bô   nem  Bính  bánh  Phạn cơm   Trà   chè

365     菓 柑 菓 橘 菓 梨

                   Quả  cam   quả   quít    quả     lê

368   清 󰁞 淡 𤁕 誓 誓 齋 齋

                 Thanh trong Ðạm   lạt   Thệ    thề   Trai  chay

372  暇 󰅁 醒 省 醉 醝

                   Hạ    rồi    Tỉnh  tỉnh   Tuý   say

375  古 初 間 課 今  世 𠁀

                  Cổ    xưa  Gian  thuở  Kim   nay   Thế    đời

379  恤 傷 寡 化 孤 

             Tuất thương Quả  goá    Cô     côi

382  憂 𢗼 飢 𩛜 養 餒 貧 𧹅

              Ưu     lo    Cơ    đói Dưỡng nuôi  Bần nghèo

386  㤙 恩 解 𢶒 懸 撩

                   Ân    ơn   Giải   cởi  Huyền  đeo

389   穷 穷 足 𨇜 流 漂 還 𧗱

                  Cùng cùng  Túc  đủ   Lưu  phiêu Hoàn  về

393  吉  㐫 與 迷 迷

                   Cát  lành  Hung   dữ     Mê   mê

396   貸 爲 借 摱 傭 稅 典 扲

                  Thải   vay    Tá  mượn Dung thuê Ðiển  cầm

400   占  卜 𧴤 省 𠶀

                 Chiêm  xem  Bốc   bói  Tỉnh  thăm

403   臧  断 罕 謬 惏 析 散

                  Tang  lành Ðoạn  hẳn   Mậu   lầm  Tích   tan

407   𩳴 臨 𩳴 祕 𩳴 觀

         Quẻ  Lâm  quẻ    Bí    quẻ   Quan

410   𩳴 離 𩳴 坎 𩳴 乾 𩳴 坤

        Quẻ   Ly    quẻ  Khảm  quẻ   Càn   quẻ   Khôn

414   德 亨 德 利 德 元

        Đức  Hanh  đức   Lợi   đức  Nguyên  

417   扃 扦 鑰 銙 源 源 支 支

    Quynh then Thược khoá Nguyên nguồn Chi chia  

421      𡥵 肝 𡥵 腎 𡥵 脾

            Con  gan     con  thận   con    tỳ

424      心 𢚸  肺 𦟊 肢 肢 身 𨉓

        Tâm  lòng   Phế   phổi   Chi   chi  Thân  mình

428   氣 唏 影 𩄴 形 形

          Khí   hơi   Ảnh  bóng  Hình hình 

431   耳 𦖻 目 眜 精 精 神 神

          Nhĩ    tai   Mục   mắt   Tinh  tinh  Thần thần

435 首 頭 舌 𥚇 筋 筋

        Thủ   đầu  Thiệt  lưỡi   Cân  gân

438 手 𢬣 腹 䏾 腳 蹎 脅 𦠳

       Thủ    tay  Phúc bụng Cước chân  Hiếp sườn

442 𤈏  強 孟 痊 安

      Điềm đang Cường mạnh Thuyên an

445  食 咹 飲 𠶖 閒  娛 𢝙

      Thực    ăn    Ẩm  uống  Nhàn nhàn  Ngu  vui

449 吾 些 渠  孰 埃

       Ngô     ta     Cừ    hắn  Thục   ai

452  阻 垠 促 𠽖 止 催 作 

        Trở  ngăn   Xúc  giục   Chỉ    thôi  Tác   làm

456堛 䝨 堛 聖 堛 凡

      Bực  Hiền  bực  Thánh bực  Phàm

459 方 東 方 北 方 南 方 兌

  Phương Đông phương Bắc phương Nam phương Đoài

463  藤 絏 草 𦹵 棘 荄

       Ðằng  dây  Thảo   cỏ    Cức    gai

466  耘 耚 刈 割 罷 催 耕 𦓿

        Vân   bừa   Ngại  cắt    Bãi    thôi  Canh  cày

470  舂 𠛌 臼 𥖩 杵 𣖖

     Thung  đâm  Cữu   cối   Chử  chày

473  𥳽 床 濾 𤀓 篩 篩 鑿 陶

         Bá    sàn     Lự    lọc     Sư    rây    Tạc   đào

477  斤  斧 鈽 刀 交

        Cân    rìu    Phủ   búa   Ðao  dao

480  耟 耚 𨨠 國 剡 刨 鋸 

         Chỉ   bừa   Cúc   cuốc  Bào   bào   Cứ    cưa

484  革 䏧 竹 竹 絲 絲

       Cách   da    Trúc   trúc   Ty     tơ

487  麻  榖 穭 瓜 𤫿 瓠 䕯

         Ma  vừng  Cốc   lúa     Qua  dưa    Hồ    bầu

491  薑 薑 芥 𦰦 蔬 蒌

   Khương gừng Giới   cải    Sơ    rau

494  芋 芌 豆 豆 桹 槔 椰 椰

         Vu  khoai  Ðậu  đậu  Lang   cau    Da   dừa

498  纍 𨇉 密  疎 

         Luy   leo    Mật   mật   Sơ   thưa

501  酸 䣷 苦 䔲 宜 唹 嗜 噡

      Toan  chua  Khổ  đắng  Nghi   ưa    Thị   thèm

505  縫 𦄆 線 𥿗 針 金

     Phùng  may Tuyến chỉ  Châm  kim

508  繡 絩 織 𦄅 裳 襜 袴 裙

         Tú   thêu Chức  dệt Thường xiêm Khố quần

512  官 官 將 將 軍 軍

    Quan quan Tướng tướng Quân quân

515  營 營 寨 寨 民 民 邑 廊

    Doanh doanh Trại   trại   Dân   dân    Ấp   làng

519  功 功 名 㗂 貴 𢀨

      Công công Danh tiếng  Quý  sang

522  成 𢧚 偉 卒 常 常 優 

     Thành  nên     Vĩ   tốt Thường thường Ưu hơn

526  消 散 愠 𢠣 怨  

       Tiêu   tan   Uấn  giận  Oán  hờn

529  輕  重  慢 㦨 尊 尊

      Khinh nhẹ  Trọng  hậu  Mạn   lờn   Tôn    tôn

533  硯 研 墨 墨 硃 𣘈

  Nghiễn nghiên Mặc mực Châu son

536  題 題 畫 𡳒 熏 焝 裱 培

         Ðề    đề     Hoạ    vẽ   Huân  hun  Phiếu  bồi

540  糊 糊 粘 誎 塗 杯

         Hồ    hồ   Niêm   dán   Ðồ    bôi

543  均 調 短 𥐆 長  度 𢵋

      Quân  đều  Ðoản  ngắn Trường dài  Ðạc   đo

547 軸 𢂰 紙 紙 圖 圖

      Trục  tranh  Chỉ   giấy   Ðồ    đồ

550  編 編 册 册 卷 鋪 張 

        Biên    lề   Sách  sách Quyển pho Trương tờ

554  澄 󰁞 潔 瀝 污 洳

     Trừng trong Khiết  sạch    Ô     dơ   

557  通 通 塞 垃 冥 𥊚 照 𤐝

Thông  thông Tắc    lấp   Minh  mờ  Chiếu  soi

561  翻 潮 浮 浮 沸 𤐝

       Phiên  trào  Phù    nổi    Phí   sôi

564  渡 渡 涉 洡 䟽 洃 掉 𢴿

         Ðộ     đò   Thiệp  lội    lưu    trôi   Trạo  chèo

568  舟 船 楫 梩 錨 𣘽

       Chu thuyền  Tiếp   lái   Miêu  neo

571    泊 杜 投  維 𦀾

        Thu   thu     Bạc   đổ    Ðầu  gieo   Duy  ràng

575  岸 坡 渚  岩 𧯄

       Ngạn   bờ   Chử  bến Nham hang

578  橋 梂 市 𢄂 肆 行 村 村

        Kiều  cầu   Thị   chợ    Tứ    hàng Thôn  thôn

582  坊 坊 店 店 屯 屯

Phường phường Ðiếm điếm Ðồn  đồn

585  買  賣 半 商  息 浰

        Mãi   mua  Mại  bán Thương buôn Tức   lời

589  履 𩌂 屐 槶 鞋 鞋

         Lý   giày    Kỹ   guốc  Hài   giày           

592  住 停 就 細 移 移 睇 

         Trú  dừng Tựu    tới     Di    dời    Thê  trông

596  孚 信 悦 𢢲 顒 隅

        Phu    tin  Duyệt đẹp Ngung ngong

599  懷 鳩 撫  眾 冬 蕃 𡗉

       Hoài   cưu   Phủ   vỗ Chúng đông Phiền nhiều

603  林 棱 翳 葚 苔 𦼔

        Lâm  rừng   Ế      rậm   Ðài   rêu

606  河 滝 海 𣷭 潮 潮  汐 潙

         Hà   sông   Hải  biển  Triều  triều  Tịch   vơi

610  寥 賒 寂 永 闃 

        Liêu   xa    Tịch vắng Khuých khơi      

613  捞 摸 泳 𣵰 眺 𥋳 窺 𥉰

        Lao    mò   Vịnh   lặn  Thiếu  coi  Khuy dòm

617  蟹 𧍆 魚 亇 蝦 

       Giải   cua   Ngư    cá     Hà    tôm

620  筌 䈒 笱 𥯉 帆 帆 索 絏

    Thuyên nôm  Cẩu    đó   Phàm buồm Sách  dây

624  蔴 荄 葛 𦼛 葶 蔕

         Ma    gai    Cát   sắn   Ðình   đay  

627  釣 鈎 弋 𨉠 飛 𩙻 潛 沉

       Ðiếu   câu   Dặc  bắn    Phi   bay  Tiềm  chìm

631  堂 㙴 級 級 簾 簾

    Ðường thềm  Cấp   bực  Liêm  rèm

634  倚 𢭗 恃 忌 讒 讒 譏 吱

         Ỷ   nương  Thị   cậy   Sàm  dèm   Cơ    chê

638  譽 𠸦 誚 責 聽 𦖑

         Dự  khen  Tiếu  trách Thính nghe

641  篇 篇 字 𡨸 批 批 謄 謄

      Thiên  thiên  Tự    chữ    Phê   phê  Ðằng  đằng

645  阜 塸 嵿 頂 層 層

        Phụ    gò    Lãnh đính  Tằng  từng

648  崖 岧 峝 峝 坦 平 傾 迎

     Nhai  hờm Ðộng động Thản bằng Khuynh nghiên

652  公 鍾 偏 覔 私 𥢆

      Công chung Thiên mếch Tư   riêng

655  嬉 制 惰 𢣅 勤  固 𥾽

         Hí   chơi   Noạ  nhác  Cần  siêng   Cố   bền

659  試 試 選 挸 陞 𨖲

         Thí   thi  Tuyển  kén  Thăng  lên

662  科 科 祿 祿 權 權 榮 𢀨

       Khoa khoa  Lộc  lộc Quyền quyền Vinh sang

666  退 𨆢 謙  讓 讓

      Thoái  lui Khiêm nhún Nhượng nhường

669  警 噒 撿 察 提  秉 扲

      Cảnh   răn   Kiểm  xét    Ðề   mang Bỉnh  cầm

673  弦 弓 晦 最 望 𠄻

       Huyền cung  Hối    tối  Vọng  rằm

676  晴 淹 霽 凈 霖 霪 朗 光

       Tình   êm    Tễ    tạnh   Lâm  dầm Lãng quang

680  𤭸 𤭸 奩 棵 鏡 𨩍

       Bình  bình Liêm  tráp  Kính gương

683  格  盒 匣 妝 妝 飭 鎚

       Cách   gian  Hạp  hộp  Trang trang Sức   dồi

687  偶 堆 女 𡛔 男 𤳆

       Ngẫu  đôi    Nữ    gái   Nam   trai

690   淑  貞 正 才 才 佳 

        Thục  lành Trinh chánh  Tài   tài    Giai  xinh

694   韻 韻 拾 抇 迴 觥

         Vận   vần  Thập  nhặt  Hồi  quanh

697   終 𨍦 始  儲 停 覽 

       Chung  sau  Thuỷ trước Trữ   dành Lãm  xem

701   惑 𢠩 闕 少 嫌 嫌

        Hoặc  mờ Khuyết thiếu Hiềm hiềm (ngờ)

704   評 盘 究 察 蒐 尋 遡 查

        Bình   bàn   Cứu   xét    Sưu   tìm    Tố     tra

708  仙 仙 佛 佛 魔 魔

        Tiên   tiên   Phật  Phật   Ma   ma

711  妖 妖 怪 怪 邪 邪 端 𣦍

        Yêu   yêu  Quái  quái    Tà     tà    Ðoan ngay

715  巫 童 尼 娓 僧 柴

         Vu  đồng    Ni    vãi    Tăng thầy

718  竿 芹 旛 𢁸 縄 𦀊 棧 梂

        Can  cần  Phan phướn Thằng dây  Sạn   cầu

722  渺 賒 玄 冉 妙 󰆋

        Diểu  xa  Huyền nhiệm Diệu mầu

725  經 經 偈 偈 句 句 符 符

       Kinh  kinh   Kệ     kệ     Cú    câu    Phù   bùa

729  楼 楼 塔 塔 寺 厨

        Lâu    lầu   Tháp tháp   Tự   chùa

732  禳 求 禱 𡄩 修 修 行 行

   Nhương  cầu   Ðảo  khấn   Tu     tu   Hành  hành

736  亭 亭 院 院 菴 菴

       Ðình  đình  Viện  viện   Am   am

739  淫 滛 絶 𦄵 貪 貪 除 

       Dâm  dầm Tuyệt dứt  Tham tham   Trừ   chờ

743  𡥵 騾 𡥵 犢 𡥵 驢

        Con    la     con   nghé  con    lừa

746  𡥵 犀 𡥵 象 𡥵 獅 𡥵 駝

         Con   tê    con  tượng  con    sư     con    đà

750  牧 𤛇 騎 騎  逾 戈

       Mục   chăn  Kỵ    cỡi      Du   qua

753  放 𢭾 鬆 𨻫 墜 沙 哂 唭

Phóng buông Tùng luống Truỵ   sa   Sẩn   cười

757  槔 梂 笠 𥶄 簔 葸

         Cao  gàu   Lạp   nón   Suy    tơi

760  鞭 𩍢 杖 梞 篷 𥴘 󰄃 

        Tiên  roi Trượng  gậy Bồng  mui   Liêu   lều

764  蓮 蓮 芡 茺 萍 䕯

        Liên   sen Khiếm súng Bình  bèo

767  牽 扛 採 𢲨 緣 繚 泅 摸

      Khiên giang Thái  hái  Duyên  leo    Tù     mò

771  茹 咹 嘗 唸 飽 𩛂

        Nhự   ăn Thường nếm  Bão   no

774  酣 醝 睡 𥄭 慮 𢗼 欣 𢜠

        Hàm  say  Thuỵ  ngủ    Lự      lo    Hân  mừng

778  對 疎 謂 𠸒 曰 浪

        Ðối   thưa   Vị    bảo   Viết   rằng

 781  漸 寅 既 㐌 藪 能 寧 𠺮

        Tiệm  dần    Ký     đã    Tẩu   năng  Ninh   thà

785  往 𠫾 至 典 過 戈

       Vãng   đi     Chí    đến   Quá   qua

788  乎 喂 也 丕 而 麻 哉 台

         Hồ     ôi      Dã    vậy   Nhi     mà   Tai    thay

792  彼 箕 之  此 

          Bỉ    kia    Chi    đó    Thử   đây

795  郎 払 舅 臼 你 眉 余 些

      Lang chàng  Cữu   cậu   Nhĩ   mầy   Dư     ta

799  租 租 稅 稅 蠲 扡

         Tô     tô   Thuế  thuế Quyên  tha

802  倉 庫 廩  糶 𦋦 𨤠 𠓨

   Thương  kho  Lẫm   độn  Thiếu  ra   Thích  vào

806  校 搊 斗 鬪 量 

       Hiệu    so   Ðẩu   đấu  Lượng  lào

809  稠  乏 少 耗 耗 羨 乘

        Trù  nhiều Phạp  thiếu  Háo  hao  Tiện  thừa

813 辛 𠹽 鹹 𪉽 適 皮

        Tân  cay   Hàm mặn Thích  vừa

816  茄 茄 鹽 𪉥 葅 荼 醃 

        Gia     cà   Diêm muối  Thư   dưa Yêm  dầm

820  蒸 塗 炙 𤓢 浸 吟

      Chưng  đồ Chích nướng Tẩm ngâm

823  味 芎 味 芍 味 参 味 芪

        Mùi Khung mùi Thược mùi Sâm   mùi   Kỳ

827  看  算 倂 推 推

       Khán xem  Toán  tính   Suy   suy    

830  銖 同 兩 兩 釐 釐 毫 毫

        Thù  thù    Lạng lượng  Ly     ly     Hào   hào

834  丸 員 煎 色 炒 炒

       Hoàn  viên  Tiên   sắc   Sao    sao

837  晒 𣈓 煮 𤍇 熬 熬 燥 枯

         Sái   phơi   Chử  nấu  Ngao  xào   Táo   khô

841  窰 㘨 竈 𤇮 爐 

        diêu   nồi    Táo   bếp    Lư     lò

844  鐺 撐 盆 𡊱 壜 垆 甕 㙋

       Ðang  sanh  Bồn  chậu  Ðàm   vò   Úng   ve

848  壺 壺 罐 蔭 鐏 

         Hồ    hồ    Quán   ấm   Tôn   be

851  操 扲 扇 撅 闻 𦖑 弦 弹

       Tháo cầm  Phiến  quạt  Văn  nghe Huyền đàn

855  󰓤  火 焒 󰓢 󰓢

       Khôi   tro    Hoả   lửa   Thán  than

858  膠 䐧 脂 𦝺 漆 山 油 

       Giao   keo   Chi    mỡ    Tất    sơn    Du   dầu 

862  藷 芌 蔗 𣖙 桑 橷

       Chư  khoai  Giá    miá  Tang  dâu

865  荽 菋 蒜 蕞 菜 蒌 蔥 荇

        Tuy   ngò  Toán   tỏi   Thái   rau  Thông hành

869  醬 將 醋 𨡼 羹 羹

     Tương tương Thố  giấm Canh canh 

872  芳 𦹳 甜 𤮾 良  葷 󰓤

  Phương  thơm Cam ngọt Lương lành Huân hôi

876  遵 蹺 換 𢬭 揗 𨁡

       Tuân  theo  Hoán  đổi  Tuần  noi

879  加 添 減  已 催 猶 

        Gia   thêm Giảm  bớt    Dĩ    thôi    Do    còn

883  錬 錬 鑄 𨯹 笵 囷

      Luyện  rèn   Chú   đúc  Phạm khuôn

886  串  點 嚸 連  散 涁

      Xuyến  xâu Ðiểm  đếm  Liên  luôn  Tán   rời

890  償  斂 給 賠 賠

    Thường đền  Liễm  góp   Bồi   bồi

893  圜 圜 孔 魯 緍 䋘 貫 

       Viên vườn Khổng lỗ   Mân    lòi  Quán  quen

897  謀 謀 計 䂨 籌 算

       Mưu  mưu   Kế  chước Trù    toan

900  穎 呤 慧 創 妄 乾 愚 

       Dĩnh  lanh  Tuệ  sáng Vọng  càng  Ngu  ngây

904  妥 衝 整 𢯢 齊 齊

       Thoả  xong Chỉnh sửa   Tề     tày

907  團 團 輩 𠎪 侶 𠍣 耦 堆

       Ðoàn đoàn   Bối    lũ     Lữ    bầy  Ngẫu  đôi

911  視  辨  鍳 擂

         Thị   xem  Biện  ghẽ  Giám  soi

914  𢲷 尋 捉 捌 催 隊 勾 勾

      Thám  tìm   Tróc   bắt   Thôi   đòi   Câu   câu

918  徐 寬 遲 枕 疾 𣭻

         Từ  khoan  Trì  chậm  Tật   mau

921  申 𠽔 稟 稟 奏  呈 

       Thân  thưa   Bẩm  bẩm   Tấu   tâu   Trình chiềng

925  伺 𥉰 察 𥌀 偵 偵

         Tứ   dòm    Sát    xét   Trinh  rình

928  思 𢗼 畏 𢜝 驚 驚 賀 𢜠

         Tư      lo     Úy     sợ    Kinh  kinh   Hạ   mừng

932  穂  根 𣑶 笋 𣒣

         Tuệ  bông  Căn    rễ    Duẫn măng

935  攀 援 折 𢯏 拽 扛 縱 𢭾

        Phàn  vin  Chiết    bẻ    Duệ giằng Túng buông

939  擡 𢷰 攜 𢴑 挈 

        Ðài  khiêng Huề   dắt  Khiết mang

942  益 添 損 扒 遜 譲 誇 

         Ích   thêm  Tổn   bớt   Tốn nhường Khoa khoe

946  阿 髙 誑 丕 黨 𤿤

          A     cao Cuống  dối   Ðảng   bè

949   𢞅 抗 𢶢 囘 𧗱 釋 他

       Sủng  yêu Kháng chống Hồi    về   Thích   tha

953  慈  順 順 和 和

         Từ   lành  Thuận thuận Hoà  hoà

956  迂 賒 簡 易 訛 訛 煩 煩

         Vu     xa   Giản   dễ   Ngoa ngoa Phiền phiền

960  騙 嚧 偽 𠲝 誠 信

      Phiến   l ừa   Nguỵ   dối   Thành   tin

963  貶 吱 駡 𠻵 襃 𠸦 嘲 唭

       Biếm  chê    Mạ mắng   Bao  khen  Trào  cười

967  呌 嗃 喚 噲 招 撝

       Khiếu kêu  Hoán  gọi   Chiêu  vời

970  保 保 置 達 遷 移 封 封

        Bảo   bầu    Trí     đặt  Thiên  dời Phong phong

974  務 春 務 夏 務 冬

      Mùa  Xuân   mùa    Hạ   mùa  Đông

977  暄 和 冷 冷 濃 濃 𤁕 荄

      Huyên  hoà  Lãnh  lạnh  Nùng  nồng  Lạt   cay

981  醇 唁 醞 𤒛 釀 𨠳

     Thuần  ngon  Uấn  nấu Nhưỡng gây

984  斟 撟 酌 淬 酡 醝 頻 唭

      Châm  kèo Chước  rót    Ðà    say   Tần  cười

988  蚓 𧋃 蟻 蜆 蝠 蛦

       Dẫn   trùng Nghị  kiến   Bức   dơi

991  蜂 螉 蚊 𧋟  䖟 𧋆 蝸       

      Phong  ong  Văn  muỗi Manh  ruồi   Oa    sên

995 各 調 遂 妥 安 安

       Các    đều  Toại  thoả    An   yên

998  禎 恬 集 合 基 𡔒 久 𥹰

      Trinh  điềm  Tập   họp    Cơ    nền   Cửu    lâu

1002 自 徐 趾 𨃴 頭 頭

          Tự     từ    Chỉ   gót    Ðầu   đầu

1005  箴 𡂰  誨 𠰺 深 溇 沉 沉

        Châm  răn   Hối   dạy  Thâm sâu  Trầm chìm

1009  註 咮 綴 𦇒 添 添

         Chú  chua Xuyết  nối Thiêm thêm

1012了 耒 畢 歇 繹 尋 記 𥱬

         Liễu   rồi    Tất    hết    Dịch   tìm    Ký   ghi                                                                                                                                黎文鄧                                                               海邊1997-2011

                                        THAM KHẢO
0) 海邊Hải Biên là tên Việt của Thành Phố Seattle, WA.
    Đứng bờ bên nầy Thái Bình Dương, nhìn qua bờ bên kia, nhớ Cố Hương.
    
    Hành hành trùng hành hành,  Từ thân dư biệt ly 
     Tương khứ vạn dư lý,               Các tại thiên nhất nhai
     Đạo lộ trở thả trường,               Hội diện nan khả tri
     Hồ mã ỷ bắc phong,                  Việt điểu sào nam chi
     Tương khứ nhật dĩ viễn,          Y đới nhật dĩ hoãn
     Phù vân tế bạch nhật,              Viễn vong vô cố phản
     Tư thân lệnh nhân lão,             Tuế nguyệt hốt dĩ vãn
     Khí quyên vật phục đạo,          Nỗ lực gia xan phạn 

1) 摘字解音歌 Trích Tự Giải Âm Ca. 蘇川李老人書
     Tô Xuyên Lý Lão Nhơn Thư (1845)

   千字解音歌 Thiên Tự Giải Âm Ca. Ngô Đê Mân biên tập. Huế 1903.

2) 三千字解音[自學簒要]Tam thiên tự giải âm [Tự học toản yếu ]

   富文堂藏板 Phú Văn Đường tàng bản

    皇朝辛卯年孟秋上浣新刊

    Hoàng triều Tân Mão niên mạnh thu thượng hoán tân san [1831].

   三千字 Tam Thiên Tự. Hanoi: Quảng Thịnh, Imp. Thụy Kỳ. 1939.

3) 三千字解繹國語Tam Thiên Tự Giải Dịch Quốc Ngữ

    柳文堂藏板  Liễu Văn Đường tàng bản

    維新乙卯年季秋新鎸Duy Tân Ất Mão niên lý thu tân thuyên [1915].  

    4)   五千字繹國語 Ngũ Thiên Tự Dịch Quốc Ngữ

   維新己酉年新鎸 Duy Tân Kỷ Dậu niên tân thuyên

   柳堂藏板 Liễu Đường tàng bản[1909].